Türkler, mahkeme boykotu nedeniyle Avrupa’nın insan hakları korumalarını kaybetme riskiyle karşı karşıya

İstanbul, Kasım 10 (Reuters) – Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 2000 yılında Türkiye’de gözaltındayken işkence gördüğüne karar vermesinin ardından Nebahat Akkök, hayatının yeniden başladığını ve kadın hakları için mücadeleye devam etmek için kendisine ve başkalarına ilham verdiğini söyledi.

Şimdi, Türkiye’nin önde gelen bir insan hakları kuruluşu olan Avrupa Konseyi’nden (CoE) çıkarıldığında, 2019 mahkemesinin hapisteki işadamı ve hayırsever Osman Kavala’yı serbest bırakma kararını uygulamamasından sonra Türklerin bu korumayı kaybedeceğinden korkuyor.

AK Bakanlar Kurulu, şimdiye kadar diyalog için ısrar eden Ankara aleyhine ihlal davası açtı, ancak uzmanlar sonunda Türkiye’nin kaldırılabileceğini veya üyeliğinin askıya alınabileceğini söylüyor.

Olası adımlar hakkında bir soru sorulan CoE sözcüsü, komitenin adımlar ve bunların zamanlaması konusunda karar vermesi gerektiğini söyledi.

AİHM verileri, 1959 ve 2021 yılları arasında AİHM’nin Türkiye’yi ilgilendiren 3.820 karar verdiğini ve bunların 3.385’inin en az bir hak ihlalini içerdiğini – çoğu ülke. Türkiye 46 üye ülkenin en kalabalık ülkesidir ve Sözleşme’yi birçoğundan önce imzalamıştır.

Bu, bir üye devlete karşı açılan ikinci dava. Bir önceki örnekte, Azerbaycan sonunda bir karar verdi.

Sonuçlar ana hatlarıyla belirtilmemiş olsa da uzmanlar, 85 milyon vatandaşın kaybedeceği için Türkiye’nin binlerce kişiyi tazmin eden mekanizmadan mahrum edilmemesi gerektiğini söylüyor.

Tanınmış bir kadın hakları savunucusu olan Accok, “Umarım Avrupa Konseyi son darbeyi vurmaz” dedi. “(Türk) yetkililerin AİHM kararlarını uygulayacağını ve Batı dünyasından tamamen kopmamamızı umuyorum.”

Türkiye’nin AİHM kararlarını uygulamayı reddetmesinin kendisini “umutsuz” hale getirdiğini söyledi. Ancak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne artık uymazsa, Türkiye’de hukuk devleti de geçersiz olacaktır” dedi.

‘Yargı Mücadelesi’

Accok, 1994’te Diyarbakır’da kocasının öldürüldüğü ve 10 gün süreyle gözaltında tutulduğu sırada işkence gördüğü iddiaları da dahil olmak üzere 1990’larda AİHM’ye başvuruda bulundu.

2000 yılında mahkeme, Türk devletinin kocasının hayatını korumadığına ve Akkök’ün gözaltında elektrik şoku ve kafasına darbeler de dahil olmak üzere gördüğü muamelenin işkence teşkil ettiğine karar verdi.

Accok, “Bir yargı savaşını kazanmak ve adaletin her şeye rağmen çalıştığını görmek size inanılmaz bir enerji verir.” Dedi.

Bir CoE sözcüsü, Türkiye’nin 8 Kasım itibariyle, çoğu yeni yapısal veya sistemik meseleleri içeren 136 “ön cephe” davası da dahil olmak üzere 521 AİHM kararını ve kararını henüz tam olarak uygulamadığını söyledi.

Türk diplomatik kaynakları, Ankara’nın son 10 yılda yaklaşık 2.800 AİHM kararını uygulayarak toplam sayıyı 4.000’e yaklaştırdığını söyledi.

Kavala davası, Türkiye’nin Batılı müttefiklerinden yargının siyasallaşması nedeniyle eleştiri aldı. Grup, Kürt yanlısı siyasetçi Selahattin Demirtaş’ın serbest bırakılması için defalarca çağrıda bulundu.

Eski AİHM hakimi ve İstanbul Kadir Has Üniversitesi’nde hukuk profesörü olan Ayşe Işıl Ergüvenç Karakaş, yargılamaların Kavala’nın tutuklanmasının kendisini susturmaya yaradığı yönündeki bir kararla başlatıldığını söyledi – Türkiye’nin bu tür ilk mahkumiyeti.

Komite, Kavala’nın Eylül ayında serbest bırakılmaması durumunda yetkililerin atılacak diğer adımları görüşmeleri gerektiğini söyledi.

Karakaş, heyetin görüşmek istediğini söyledi. Türkiye bu sistemden asla dışlanmamalı. O sistemden faydalanmalı” dedi.

“Avrupa Konseyi’nin de aynı şeyi istediğini görüyorum. Bakanlar Komitesi burada çok radikal bir karar alabilirdi, ama olmadı” diye ekledi.

Bir CoE sözcüsü, kıdemli AK temsilcilerinin üye devletlerin AİHM kararlarını uygulama konusundaki “bağlayıcı yükümlülüğünün” “tekrar tekrar altını çizdiğini” söyledi.

Türkiye’nin dışişleri bakanlığı bu haber için yorum yapmadı. Ankara geçen hafta komiteye Kavala’nın temyiz başvurusunun ve Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı başvurunun halen derdest olduğunu söyledi.

Bir Türk diplomatik kaynak, Ankara’nın “CoE’nin kurumsal yapısına sıkı sıkıya bağlı” olduğunu belirterek, grubun tüm diyalog yollarını tüketmeden harekete geçtiğini de sözlerine ekledi.

Ali Kukukökmen’in Raporu; Jonathan Spicer ve Gareth Jones tarafından düzenleme

Standartlarımız: Thomson Reuters Güven İlkeleri.